زمان لازم برای خشک شدن محصولات مختلف در فریز درایر چقدر است؟

اگر به‌تازگی با دستگاه فریز درایر (Freeze Dryer) آشنا شده‌اید یا قصد خرید آن را دارید، احتمالاً یکی از سوالاتی که ذهن شما را درگیر کرده این است که خشک شدن مواد مختلف در فریز درایر چقدر طول می‌کشد؟ یا اینکه آیا می‌توان با روش‌هایی این زمان را کاهش داد؟
در این مطلب به‌صورت کامل درباره زمان موردنیاز برای خشک کردن مواد گوناگون و عواملی که بر این مدت‌زمان تأثیر دارند صحبت می‌کنیم. همراه ما باشید.

مروری کوتاه بر فرآیند خشک‌کردن انجمادی

فریز درایینگ که با نام علمی «لیوفیلیزاسیون» نیز شناخته می‌شود، روشی پیشرفته برای حذف آب از مواد است که با حفظ کیفیت، طعم، رنگ و خواص محصول، آن را برای مدت طولانی ماندگار می‌سازد. این فرآیند در سه مرحله اصلی انجام می‌شود:

  1. انجماد: محصول در دمای بسیار پایین منجمد می‌شود تا آب موجود به یخ تبدیل شود.
  2. خشک‌کردن اولیه: یخ موجود در محصول بدون عبور از حالت مایع و مستقیماً از حالت جامد به بخار تبدیل می‌شود (تصعید). این مرحله بیشترین زمان را نیاز دارد و باید دما و فشار به‌درستی تنظیم شوند.
  3. خشک‌کردن ثانویه: در این مرحله، باقی‌مانده‌ رطوبت به‌صورت مولکولی از محصول خارج می‌شود. با افزایش دمای کنترل‌شده، محصول به‌طور کامل خشک و آماده بسته‌بندی می‌گردد.

چه عواملی بر زمان خشک شدن محصولات در فریز درایر تأثیر دارند؟

مدت‌زمان موردنیاز برای خشک‌کردن هر محصول در دستگاه فریز درایر به عوامل مختلفی بستگی دارد. در ادامه مهم‌ترین این عوامل را بررسی می‌کنیم:

1. نوع محصول

هر ماده‌ای ساختار خاص خود را دارد؛ میزان رطوبت، تراکم، ترکیب شیمیایی و بافت سلولی از جمله عواملی هستند که در نوع ماده مؤثرند. به‌طور تقریبی می‌توان گفت:

  • میوه‌ها و سبزیجات: ۱۲ تا ۴۸ ساعت
  • گوشت و ماهی: ۲۴ تا ۴۸ ساعت
  • مواد پروتئینی: ۲۴ تا ۷۲ ساعت
  • سلول‌ها و بافت‌های بیولوژیک: ۴۸ تا ۱۲۰ ساعت
  • داروها و مواد شیمیایی: ۱۲ تا ۷۲ ساعت

2. میزان رطوبت اولیه

هرچه میزان آب موجود در محصول بیشتر باشد، طبیعتاً زمان بیشتری برای تصعید آن لازم است. برای مثال، میوه‌هایی مانند هندوانه یا پرتقال در مقایسه با سبزیجاتی مثل اسفناج زمان بیشتری نیاز دارند.

3. اندازه و فرم فیزیکی محصول

محصولاتی که به‌صورت برش‌های نازک یا تکه‌های کوچک آماده شده‌اند، سطح تماس بیشتری با هوای خشک‌کننده دارند و سریع‌تر خشک می‌شوند. بنابراین خردکردن و نازک‌کردن مواد یکی از روش‌های کاهش زمان است.

4. تنظیمات دستگاه فریز درایر

شرایطی مثل دمای انجماد، فشار داخلی دستگاه، سرعت خلأ و مدت‌زمان هر مرحله، تأثیر مستقیمی بر سرعت خشک‌شدن دارند. عدم تنظیم درست این پارامترها باعث می‌شود زمان فرآیند افزایش یابد یا کیفیت نهایی محصول پایین بیاید.

5. قدرت و نوع دستگاه فریز درایر

مدل‌های مختلف دستگاه با توان‌های گوناگون طراحی شده‌اند. دستگاه‌هایی با ظرفیت و قدرت بالاتر نه‌تنها می‌توانند حجم بیشتری از مواد را پردازش کنند، بلکه در زمان کوتاه‌تری عملیات خشک‌کردن را به پایان می‌رسانند.

چگونه فرآیند خشک‌کردن را سریع‌تر کنیم؟

اگر به دنبال کاهش زمان خشک‌کردن محصولات هستید، رعایت نکات زیر می‌تواند بسیار مؤثر باشد:

  • استفاده از برش‌های کوچک‌تر و نازک‌تر
  • پیش‌انجماد مناسب محصولات قبل از قرارگیری در دستگاه
  • استفاده از سینی‌هایی با طراحی مخصوص برای افزایش سطح تماس
  • تنظیم دقیق فشار و دمای دستگاه طبق دفترچه راهنما
  • سرویس و پاک‌سازی منظم دستگاه برای حفظ بازدهی بالا

جمع‌بندی

خشک‌کردن انجمادی فرآیندی دقیق و زمان‌بر است که بسته به نوع ماده، تنظیمات دستگاه و شرایط محیطی می‌تواند از چند ساعت تا چند روز طول بکشد.
با این حال، اگر پارامترهای فنی دستگاه به‌درستی تنظیم شده باشند و محصول نیز آماده‌سازی مناسبی قبل از ورود به دستگاه داشته باشد، می‌توان این زمان را بهینه کرد و کیفیت بالایی از محصول نهایی دریافت نمود.

اگر شما هم به فکر راه‌اندازی کسب‌وکار در حوزه فریز درایینگ هستید یا نیاز به مشاوره تخصصی در مورد انتخاب دستگاه مناسب دارید، کارشناسان شرکت دنا وکیوم آماده‌اند تا به شما کمک کنند. برای دریافت مشاوره رایگان، همین حالا با ما تماس بگیرید.